Amortisör Ayarı

Amortisör ayarı bir çok insanın şehir efsanesi bilgilerden yola çıkarak yanılmasına neden olur.

Örneğin amortisör ayarını sertleştirirsek motor yükselir gibi veya Arazide amortisör ayarını sertleştirmeliyiz gibi bilgilerin neden yanlış olduğunu ve amortisörün nasıl ayarlanması gerektiğini teknik nedenleriyle anlatmak isterim.

Alttaki çizimde görüldüğü gibi kabaca amortisör bağlı bulunduğu yay ile birlikte çalışır. F kuvveti sabit olmak kaydıyla solda sıkıştırılmamış bir yay ve sağda da sıkıştırılmış bir yay görünüyor.

Sıkıştırılmamış durumda yayın F kuvvetine vereceği tepki G1 olacaktır. Sıkıştırılmış durumda ise yayın F kuvvetine vereceği tepki G2 olacaktır ve bu durumda G2> G1 olacaktır.

Sıkıştırılmış yayın verdiği tepki kuvveti daha büyük olacağı için motorumuz yüklüyken ayar vidasını sıkarak yayı sıkıştırmalıyız.

Yayı sıkıştırmak demek aynı zamanda aslında amortisör boyunun da kısalması anlamına gelir ki motorumuz da fiktif olarak yayın sıkıştığı kadar alçalır. Peki sıkıştırılmış halde iken neden motorun üzerine uturduğumuz zaman motorumuzun selesi daha yüksek olur?

Sıkıştırılmamış yayın üzerine oturduğumuz zaman alacağımız tepki kuvveti daha az olduğu için motorun çökmesi fazla olacaktır. Sıkıştırılmış yayda ise alacağımız tepki kuvveti daha fazla olduğu için motorun üzerine oturunca çökme daha az olacaktır. Bu teknik durumdan dolayı amortisör ayarının sıkı konumda olması bizi yanıltır.

1200GS in ayar vidasında bu yüzden sıkı konumdayken High, gevşek konumda ise Low yazmasının nedeni budur.

Fotoğraflarda 1150GS in ayar vidası açıkken yay boyu ile ayar vidası sıkıştırılınca yay boyunun kısaldığı açıkça görünüyor.

Soldaki kırmızı daire içinde yay boyunun ne kadar kısaldığını görebilirsiniz.

Yay boyunun kısalması 0.5 cm seviyesinde olsada tepkime kuvveti bu kısalmadan dolayı çok fazla artıyor. Ve motorun selesine oturunca çökme mesafesi kısa olduğu için motor yükselmiş hissediyoruz.

Motorumuz yüklüyken (çantalarımız doluysa, iki kişi yola çıkıyorsak) ayar vidasını sıkıştırarak bu geri tepme kuvvetini artırarak amortisörün yük altında rahat çalışmasını sağlıyoruz.

Arazide solo kullanırken ise amortisörün daha uzun mesafede ve daha az tepkime kuvveti altında çalışmasını sağlamak için ayar vidasını istediğimiz konfor oranına göre gevşetiyoruz.

Ayrıca arka amortisörün alt kısmında iki yöne çevrilebilir rebound ayarını görebilrisiniz.

Genelde H-S (Hard ve Soft) şeklinde iki konumda ayarlanabilir.

Bu vidayı hard veya soft konumuna getirmek demek amortisörün içerisindeki yağı basınç altında transfer ettiği deliğin çapını büyütmek veya küçültmek anlamı taşır.

Arazide arka arkaya karşılaşacağımız engellerde amortisör rebound hareketini daha hızlı yapması için delik çapını büyütmek yani soft konumuna getirmek uygun olsa da kullanım amacmıza göre konumlandırmak daha uygun bir ayarlama şekli olacaktır. Örneğin tam asfalt kullanımda virajda arka tekerimizin yerden hiç ayrılmadan tutuşunu artırmak için amortisörümüzün her iki ayarını da sert konumlandırmak uygun bir davranış olacaktır. Ancak asfalt kullanımında bozuk satıhlardan fazlaca geçtiğimiz şehir yollarında rebound ayarının soft konumda olması işimize daha fazla yarayacaktır.